Een boek

Ik heb een boek gekocht,
geen literair meesterwerk maar een goed geschreven stuk vaderlandse geschiedenis. Ik vond het in de NRC in de rubriek 'Het onbesproken boek.' Het verhaal trok mij meteen. Ik zou het nooit gekocht hebben als ik er voor naar de boekhandel zou moeten gaan, maar internet maakt bestellen makkelijk.
De titel is: Bestemming New York. Het gaat over de Zaandam, een koopvaardijschip met passagiersaccomodatie dat in 1939 ingezet werd op de Holland Amerika Lijn en in 1942 voor de Braziliaansekust getorpedeerd werd en zonk. 134 opvarenden komen om, 59 anderen weten in een lekke reddingsboot in acht dagen de kust te bereiken. Drie anderen worden na 83 dagen op zee gered.
Een verhaal uit velen, maar zelden opgetekend.

W E R K P L E K

A F W E R K P L E K

Er staan veel krukjes, bankjes en stoelen in mijn atelier. Er is er slechts één die ik gebruik om op te zitten. Het is een namaak Thonet waarvan we er ooit op de Rozengracht in Amsterdam vier kochten als eettafelstoel. Veel geld hadden we toen niet en deze slecht in elkaar gezette stoelen konden we net behappen. De enig overlevende is mijn zetel aan 'mijn buro' in de werkplaats. Op die plek verzamel ik mijn inspiratiebronnen, houtmonsters en mijn dierbaren. Ik gooi er neer wat ik niet wil vergeten of kwijtraken. Deze plek moet ik zo nu en dan even doorlopen, schiften en schoonmaken. Vandaag heb ik daarmee een begin gemaakt, het buroblad laat weer lege plekken zien.
Aan de foto's aan de wand verander ik niets er komt hooguit wat bij.
Aan de muur hangen dingen die ooit behoorden aan mijn vader of Marion en haar moeder maar ook gewoon attributen die iets voor mij betekenden. Een foto van mijn moeder, Skyllas en Lindsey. En niet onbelangrijk, krantenfoto's die laten zien wat de ene mens de ander aan kan doen.
Een plek van en voor mijzelf.

*

H O N G E R !!

Aan de achtergevel van mijn werkplaats hangt een hele serie voorbeeldnestkastjes. Eén ervan hangt op borsthoogte, het is een oud kastje dat al jaren in een boom heeft gehangen. Het is bewoond door een pimpelmezen paar. Als ik er langs loop kan ik zó het vlieggat inkijken. Als pa of moe thuis zijn laten ze dat merken door hard te sissen of met de vleugels te slaan. Maar als ze op strooptocht zijn kijk ik recht in de geelgerande bekkies van de jongen. Het is een kleurrijk nest, veel veertjes en mos maar ook rode en gele wol.
Er hing een dekentje in de garage waarin die kleuren wol zaten, maar dat is al een tijdje terug. Misschien van de schapen aan de andere kant van de dijk, die werden rood en geel gemerkt. Als straks de jongen gevlogen zijn zal ik het nestmateriaal aan een nadere inspectie onderwerpen.

+

WATERRECHTBANK VALENCIA

Als tot toeristisch schouwspel verworden historisch tribunaal bij de Puerta de los Apostoles. Als ingelezen toerist zorg je ervoor ver vóór klokslag twaalf op het plein aanwezig te zijn. Als naïeve toerist denk je dat er een echte rechtspraak komt en druip je teleurgesteld af als anders blijkt. De gezichten van de omstanders spreken boekdelen, soms is er sprake van ontzag en bewondering maar ook ongeloof en hilariteit is te zien.
De rechters (?) zelf proberen hun rol serieus te nemen. Voor je het weet is het plein weer leeg.

#

OSSIP ZADKINE

Op de heenreis door Frankrijk ontdekte L. dat ze ooit op onze Franse kaart ergens had geschreven: Zadkine Museum. We zaten niet echt in de buurt maar besloten er op de terugweg een bezoek aan te brengen.
De Nederlanders die Zadkine kennen, kennen hem van 'De Verwoeste Stad', het monument in Rotterdam. Maar de man heeft veel meer beelden, maar ook tekeningen en grafiek gemaakt. Een deel daarvan is in Parijs te zien in het Musée Zadkine, maar ook het kleine museum in Les Arques, in de buurt van Cahors heeft een mooie collectie. Les Arques was voor Ossip en zijn vrouw een toevluchtsoord tijdens de Tweede Wereld Oorlog, hij was van Russisch joodse origine. Hij maakte er o.a. een aantal grote, houten beelden, die in dit museum te zien zijn.

Werkend aan Orphée, 1961

© D.Frasnay

Zadkine in zijn tuin in Les Arques 1962

© G.L.Marchal

Diane 1939

© J-L Nespoulous

CITRUS MUSEUM BURRIANA

Naast Valencia was het Citrus Museum in Burriana ook een 'must' op deze reis. Waar het verzamelen van papiers d'oranges al niet toe leidt! In eerste instantie schrokken we van het begin van de tentoonstelling. Een klein zaaltje met oude werktuigen en machines, voor mij wel leuk niet niet specifiek 'citrus'. Maar er bleken nog drie etages boven te zitten met veel info over de geschiedenis, teelt, verpakking en transport van citrusfruit. De vrouwen op de foto boven wikkelen het fruit in papiertjes. Dat was handwerk en is het nog steeds.

De grafiek spreekt voor zich: van boot via trein naar de weg.

Deze prachtige, deels houten vierdelige pers was het begin van de sapindustrie. Ik denk dat hier twee mensen aan stonden met in elke hand een halve sinaasappel.
Eronder zat een elektromotor. Niet echt duidelijk was de sap afvoer, behalve dan dat rondje in het midden.

Deze opstelling was echt aandoenlijk! Als ik het goed begrepen heb zijn in 1929 onder toezicht van een notaris een hele vrucht en delen van mandarijnen luchtdicht in glas opgesloten. Het had geloof ik te maken met het conserveren van citrusfruit. Mandarijnen, ananas, perzik en ander fruit in blik kennen we, maar sinaasappel in blik ken ik niet.
Misschien iemand met kennis van het Spaans/Catalaans die weet wat er staat?

Hier zijn nog meer foto's van het museum te zien.

&

Anfang und Ende

Onze reis begon in Brussel, Jubelpark 10. We moesten wel want de tentoonstelling die we wilden zien liep tot 20 april en op die datum hoopten wij nog in Spanje te zitten. Het ging om 'Onder dak in China', oude architectuurmodellen uit het Henan Museum in Zhengzhou, China. Eén van die modellen heb ik gebruikt als inspiratiebron voor mijn China Towers. Het was een fantastische tentoonstelling (mijn reis was al goed) als die ooit naar Nederland komt moet u gaan kijken. Fotograferen was uit den boze en ook niet nodig, de bijna 300 pagina's dikke catalogus is een weldaad voor het oog en een rijk bezit.
Bij het na de overdadige lunch verlaten van het museum bleek het te miezeren. Voor ons uit liep deze man, net als wij zonder regenjas of paraplu. Hij was wat te zwaar en zijn blazer iets te krap, zijn loop was schommelend waarbij zijn bovenbenen schuurden. Een rijke bos haar had hij niet, waarom dan die krant? Waar was hij bang voor?
Als brildrager weet ik dat regen op het glas de blik vertroebelt, maar deze man droeg geen bril, slechts ijdelheid?

De laatste camping waar wij stonden was heel groot en mooi, maar ook dusdanig strategisch gelegen dat wij ter plekke besloten er vaker gebruik van te maken en niet in de laatste plaatst vanwege het werkelijk zeer goede sanitair. Voor het eerst in bijna een maand tijd douches met echt heet water en een behoorlijke druk. Bij de 'heren' hing een automaat met condooms, dat hebben we nergens anders gezien.
Ikzelf heb die rubberen monsters niet veel gebruikt maar dacht te weten na tien jaar wonen op de 'Wallen' en de Sextant met de paplepel ingegoten gekregen te hebben wat er zoal te koop is. Aardbeiensmaak en stimulerende 'frutsels' zijn mij bekend, maar met titels als 'Hot Toys', Mix, X-tra en Special ben ik niet familiair. Ik had ze eigenlijk uit de automaat moeten bevrijden om te weten te komen wat die titels voorstellen.
Het kopen van voorbehoedsmiddelen is mij nooit gladjes verlopen, de allereerste poging vond plaats bij een drogist in de Rozemarijnsteeg, 'die verkocht ze'! Ik ging met drop de deur uit. Op bezoek in Oost Berlin rukte ik ooit een pakje uit de muur, de in grijze stofjas gehulde toiletmevrouw keek zo streng dat ik het pakje meteen bij buitenkomen in een prullenbak deponeerde. Ik kocht ze slechts uit nieuwsgierigheid, om de kwaliteit te controleren zullen we maar zeggen maar dorst ze simpelweg niet op zak te houden.De geheime dienst zag alles.
De laatste keer dat ik ze kocht pakte ik het meteen goed aan,ik kocht een grootverpakking bij het Kruidvat, met rode wangen rekende ik af. Een kassakoopje. Ik was net weer alleen en had mij voorgenomen 'het er van te nemen'. Dat is niet gebeurd ik heb er slechts één gebruikt. De rest heb ik weggeven aan iemand waarvan ik dacht dat zij er meer plezier aan zou hebben. Overigens waren 'kapotjes' vlak na de oorlog een rijk bezit, ze werden 'hergebruikt', getuige het verslag van een familielid die die vreemde dingen aan de waslijn zag hangen. Dat was overigens wel in de wat minder bekende Amsterdamse hoerenbuurt rond de Spuistraat waar hij een atelier had.

&

MERCADO CENTRAL VALENCIA

Eén van de hoogtepunten (maar bijna ook een dieptepunt) van Valencia was voor ons de Mercado Central. Ik ben van het type: 'kijke, kijke nie kope', maar mijn ega doet beide. Bovendien heeft ze ooit Spaans gestudeerd en houdt ze van contact maken. Een markt is dan een prima jachtterrein. Ik loop mij te verwonderen terwijl zij de ene na de andere aankoop doet.
Het eerste stalletje waar ze haar slag sloeg verkocht groente en fruit, bij het afrekenen legde ze haar camera tussen de handel en liep verder. Een tig-tal kramen verder ontdekte ze het gemis en sloeg de schrik ons om het hart. Je denkt meteen aan snelle handjes en probeert de route te reconstrueren. Met kloppend hart liepen we terug tot aan de groentestal en ja hoor, daar stond de verkoopster met de camera in de ene hand en haar telefoontje in de andere. Ze belde, zo bleek later, de bewaking om uit te zien naar een roodharige vrouw die haar camera bij haar had laten liggen. Wat een geluk dat we zelf op zoek waren gegaan, L. is zo grijs als wat!

De vis- en vleesstalletjes waren een lust voor het oog, daar kan de Cuyp nog wat van leren. Waar kom je in Nederland nog varkenskoppen tegen? Zelfs poten zijn soms slechts met moeite te bemachtigen, laat staan de ingewanden.
Bij een visstand lagen ook schelpdieren incluis 'scheermessen', ik meen dat ik ze ooit in Frankrijk eens gegeten heb in een visrestaurant, best lekker. Maar goed dat ik ze niet van te voren zag zoals ze er op deze kraam bijlagen, die snottebellen.

^

CHAMPAGNE

Ik drink graag een koel glas bier, volle rode wijn en in mindere mate een verfrissende witte. Champagne drink ik bij gelegenheid uit beleefdheid. Er zijn maar weinig dagen dat ik géén alcohol tot mij neem, maar daarin sta ik niet alleen. Zelfs Nederland is een wijnland aan het worden.
Ik maak zelfs eigen wijnen zoals u uit dit blog kunt opmaken, wijn van allerlei fruit maar ook van de druiven van de enige wijnstok die ik heb.
Bepaalde streken in Spanje en Frankrijk waar wij doorheen reden staan vol met miljoenen wijnstokken, prachtige oude, korte stokken met een enkele groene uitloper. Opvallend in Spanje, maar ook in de Champagne waren de nieuw ontgonnen hellingen met kilometers aan jonge aanplant. Opvallend want Europa kent een 'wijnplas', er is een groot overschot aan wijn. Toch mag de Champagnestreek groeien. (Meer wijnboeren mogen hun product Champagne noemen en hun areaal vergroten.)

Wat ik nooit eerder gezien had, waren de kacheltjes tussen de wijnstokken. Waarschijnlijk worden die na de laatste nachtvorst weggehaald. De mooiste die we zagen was het kruiwagen model gemaakt van oude olievaten en een onderstel, gestookt met hout. De schoorsteentjes werden gevoed met petroleum, dat was te zien en te ruiken aan de slangen die van de een naar de ander liepen. Ik vroeg mij af hoe die ontstoken zouden worden. Er stonden er honderden.

Waar de laatste opstelling voor diende was ons niet duidelijk. Het is een windmolen en een superkachel, geplaatst midden tussen de stokken. Misschien heeft het met het ontsteken te maken, wie het weet mag het zeggen. Het is in ieder geval een mooi plaatje.

14%

Sant Pere Pescador

Ik heb in mijn jonge jaren wel eens een hengel vastgehouden, maar ik ben geen visser. Ik heb er het geduld niet voor. Maar een vis vangen omdat je anders niet te eten hebt, heb ik in Nieuw Zeeland nog gedaan. Vis eten doe ik wel, net als schelpdieren en inktvis.
Maar het kijken naar vissers en vissersbootjes doe ik met plezier. De ogenschijnlijke wanorde die op die scheepjes heerst is door de kleurrijkdom een lust voor het oog. En reken maar dat de schipper precies weet waar alles ligt.
Deze lagen aan de kade in Sant Pere Pescador, een klein dorp aan de 'Bay of Roses'. Het was er koud en nat maar daarom niet minder mooi.