Herfst handeltje

Vandaag heb ik voor het eerst in dit seizoen m'n karretje met handel boven aan de dijk gezet. Eetbare pompoenen en sier kalebassen. Veel heb ik dit jaar niet omdat vorig jaar al duidelijk was dat de belangstelling tanende is. Hoewel het bijna allemaal goed eetbaar is , kopen de meeste mensen pompoenen en kalebassen voor de sier. Uit een zakje 'Mix' zijn een aantal pracht exemplaren gegroeid, vormen van 'Flessekalebassen'. De groene met witte vlekken is de 'Zwanehals', van de gekartelde ben ik de naam vergeten.
Als de lichtgroene 'flessen' goed drogen heb je een fantastische rammelaar.
De pompoenen op de onderste twee planken zijn allemaal heerlijk. De 'Butternut', de bekende oranje pompoen die onder vele namen verkrijgbaar is en de Stripetti', een spaghetti pompoen.

Vandaag verkocht ik er geen één!
Morgen proberen we het weer.

Vreemde vogel

Ik trapte er bijna op....

Deze, volgens buurman Gerard, zieke Grasparkiet liep vrijdag ineens voor mijn voeten. Ziek of niet met zijn snavel kon hij nog aardig kracht zetten. Hij was ook in de rui zo te zien. Zaterdagmorgen vond ik 'm onder het gebladerte aan de rand van het gras waar ik hem er de avond ervoor had zien wegkruipen.

Dood.


PS
Bij vergroting van de foto zie je prachtige details.

Free as a bird

Ik behoor tot het type vacantieganger voor wie een dag niets doen een bijna onmogelijke taak is. Op mijn buik of rug in de zon liggen bakken aan strand of zwembad houd ik geen minuut vol. Het liefst ga ik iemand in den vreemde helpen met timmeren of andere bouw werkzaamheden. Reizen vind ik leuk, doorreizen wel te verstaan. Toch krijg ook ik langzaam maar zeker behoefte aan wat meer niets doen. Onze eerste stop was in Corcieux, De Vogezen. Daar reden wij de volgende dag de 'Route des crêtes', een pracht van een route over vele cols. Op één plek zagen wij een stuk of tien 'Parawings', ze kwamen van de top een 100 meter boven ons en vlogen over onze hoofden een stukje omlaag totdat de termiek ze opnam en omhoog stuurden. Later volgde dan een zeer lange afdaling het dal in. Op de foto heeft een vader(?) zijn zoon op schoot, je ziet duidelijk de vier benen. Het aardige was dat we ze ook met elkaar hoorden spreken. Het lijkt mij een prachtige sport, zo vrij als een vogel in de lucht, toch moet ik er niet aan denken daar te hangen.

Doodeng!

Op de begraafplaats in Bedoin, waar Ochrid al de meest mooie plaatjes schoot, staat ook dit auto'tje op de grafsteen van een 18 jarige jongen. Het kan zijn speelgoed zijn geweest, maar ook verwijzen naar de oorzaak van zijn dood.
Wat kan verval toch mooi zijn.

't Werkt weer....

Eind september is, als het weer mee wil werken, een mooie tijd om er even uit te gaan. De campings liggen er bijna verlaten bij, het wachten is op het vertrek van de laatste gasten. De overgebleven spullen van het seizoen bedelven bijna een prachtige oude trekker. Vaste (sta)caravans staan als witte spoken in het landschap.

De jeu de boules spelers, jong en oud nemen weer bezit van het plein en gooien de laatste gasten bijna letterlijk de ballen om de oren.

In de tuin van Spinsister staan meerdere coniferen, bij het zoeken naar onderwerpen voor de les 'macro' kwam ik deze prachtige zaden tegen. Het lijken wel gevilde kipjes.

Naast zijn stok, hond en knapzak heeft deze herder ook een mobieltje...........

Het was heerlijk om er even uit te zijn, het is fijn weer thuis te zijn.

Physalis peruviana

De Physalis peruviana of te wel, Kaapse kruisbes, Goudbes, Jodenkers, Inca-pruim, behoort tot de nachtschades, net als de tomaat,aardappel en tabak.
Hij lijkt op de bekende oranje lampionplant Physalis Alkekengi het blad is echter totaal anders.
Ze zijn bijna allemaal rijp en heerlijk om te eten. In ieder geval prachtig om te zien.

Met deze vrucht legt HET WERK zijn BLOGGER aktiviteiten even neer, we zakken af naar het zuiden en hopen over een dag of tien deze verslagen voort te zetten.

ANS WESTRA fotograaf

In Nederland kennen we de fotografe Ans Westra nauwelijks, in Nieuw Zeeland is zij een fenomeen.
Haar werk zou ik willen vergelijken met dat van Ed van der Elsken en Johan van de Keuken.Gisteren was de opening van de tentoonstelling van haar werk in het Museum Volkenkunde te Leiden. De opening werd opgeluisterd door de in Londen wonende Maori groep, Ngati Ranana. Aan het eind van de voorstelling mocht het publiek meedoen.

ANS WESTRA

Borreluurtjes

Op 30 augustus ben ik met de eerste 10 kilo appels begonnen, die staan nu al weer een meer dan een week in de fles te borrelen. Het waren appels van een vrij jonge boom in onze tuin, volgens het label zou het een sterappel moeten zijn, maar dat is het beslist niet.

On 30th August I started on the first 10 kilos of apples, which have been bubbling in their bottles for more than a week now. They came from quite a young tree in our garden.

10 dagen terug hebben wij van twee oude bomen in de dijk ruim 30 kilo geplukt. Die appels worden gewassen en met behulp van een bij de firma Duikelman gekocht 'splittertje' in partjes gedeeld. (Ik denk overigens dat ik dat proces ga 'automatiseren', het kost zichtbaar te veel inspanning en dat is niet nodig.) Voor de techneuten onder u: moet de appel door het mes of het mes door de appel?

Ten days ago we picked more than 30 kilos from two old trees in the dyke. I proceeded to wash them and cut them into segemnts using a 'splitter' bought at firma Duikelman. As an aside: I am considering speeding up the process, since this takes an unnecessary amount of time and energy. For those of you with technical know-how: should the apple go through the knife or the knife through the apple?

De plank waarop ik snij is door Lindsey op het strand gevonden langs het strand in Pas de Calais, het is een stuk hardhout, met zout doortrokken, op de vandiktebank gevlakt.

The plank I am using as a cutting board is one Lindsey found along the beach on the Pas de Calais coast, perhaps jettisoned from a ship. It's a piece of hardwood, saturated with salt, which I planed down smooth on my joiner's bench.

Na het 'splitten' en ontwormen (als die er zijn) gaan de appels in een emmer samen met 4,5 l water en wijngist en een sulfiettabletje. Na ruim een week steeds weer de appels in beweging gebracht te hebben volgt het persen met een fruitpers. Vandaag heb ik dat gedaan. Elke emmer met 10 kilo appels is verwerkt. Voor negen liter sap heb je 2.7 kg suiker nodig. De suiker gaat in een schone emmer, daar gaat het sap per uitgeperste liter overheen. Sap en suiker moeten goed gemengd worden, daarvoor heb ik een roerstok gemaakt. Het grootste gevaar bij dit proces zijn de fruitvliegjes, zij kunnen van de wijn azijn maken. Elke fles of emmer moet afgedekt zijn met een doek.

After the apples have been 'split' and any worms removed, they are put in a bucket and mixed with 4.5 litres of water, wine yeast and a sulphite tablet. After a week of stirring, the apples are pressed by means of a fruit press. This I did today with each of 10 kilo bucket of apples. For every nine litres of juice 2.7 kilos of sugar ar needed. This is placed in a clean bucket, followed by the pressed out juice poured in litre by litre. It is important to mix the juice and sugar well, and for this I have made a long stirring stick. The greatest threat during this process comes from fruit flies, which can turn the wine into vinegar. Each bottle must be well covered by muslin cloth to stop them getting in.

Als het sap is geperst en de suiker geheel opgelost kan het in de mandfles voor de tweede fermentatie. Om te voorkomen dat er fruitvliegjes of andere ongeregeldheden bij kunnen komen gaat er een 'waterslot' op. Vanaf nu is het een kwestie van veel geduld. Het moet minstens een jaar staan met tussendoor proeven en overhevelen.

When the juice has been pressed out and the sugar is completely dissolved, the liquid can be put in the bottle for a second fermentation. To prevent fruit flies or anything else entering, a water seal is placed on the bottle. Now it is a matter of patience, for the wine has to be left to stand for at least a year to mature. Now and then it will be tasted, then siphoned off into a clean bottle.

Het waterslot in werking.

The water seal in action.

BEANS / BONEN

Vorig najaar bestelde ik bij Vreeken Zaden Dordrecht o.a. 100 gram prachtig gekleurde boontjes. (Pnaseolus vulgaris) met de naam 'Huberts Mischung'. Nergens kon ik vinden of het stam (laag) of stok (hoog) bonen waren. Ik ging er van uit dat het stambonen zouden zijn omdat anders de hoogte wel aangegeven zou staan. Al vrij snel kwam ik er achter dat ze behoorlijk gingen ranken....... stokbonen dus. Maar daar had ik niet in voorzien, dus moest er een nood constructie komen van stokken en touw. Tot de regenweek begin augustus - gepaard door veel wind - ging dat goed, maar toen zakte de constructie in elkaar. Deze bonen zijn droogwinners, dus moeten de peulen blijven hangen aan de plant tot ze totaal droog zijn. Met een katrol en ondersteunende takken heb ik ze weer enigzins 'vrijhangend' gekregen zodat ze ook echt goed kunnen drogen. Vanmorgen heb ik de eerste kunnen plukken en doppen. Het zijn nog niet alle kleuren, maar zeker zo mooi als op het pakje. Voor we ze gaan eten laten we ze een poosje in het zicht staan om van de kleurtjes te genieten.

Last autumn I ordered from the seed supplier Vreeken Zaden Dordrecht 100 grammes of brightly coloured beans (Pnaseolus vulgaris), with the name 'Hubert's mixture'. Nowhere could I find any information as to whether they were dwarf beans or runner-beans, and I presumed that were dwarf beans because otherwise the height they reach would be given. But quite soon after growth began they started making a lot of side shoots; that meant runner-beans. So, not having foreseen that possibility, I was forced to improvise a construction around them, using beansticks and rope. All went well until the week of heavy rain and winds at the beginning of August, when the whole thing collapsed. These beans are destined for drying, so should remain hanging on the plant until the pods are completely dry and brittle. By means of a pulley, and using branches for support, I manage to hoist up the whole construction far enough for the beans to hang sufficiently free for drying. This morning I picked and shelled the first of them. Not all the expected colours are represented here, but they are every bit as pretty as on the packet. Before we eat them we'll let them stand for a while so as to enjoy their colourfulness.

KIKKER & KUIKENS

VISVRIEND maakte in mei een vijvertje in de tuin bij zijn nieuwe huis. In de loop van de zomer is er in de tuin veel gaan groeien. Het vijvertje is nauwelijks meer te zien, maar heeft wel een nieuwe bewoner gekregen die er zich zo te zien, thuis voelt. Het is even zoeken maar hij is er echt.

Last May, Fisherman friend made a pond in the garden belonging to his new apartment. The garden has grown a lot this summer and the pond is now hardly visible, but still it has a new inhabitant who by all appearances feels at home there. You may have trouble locating him, but he's definitely there.

Onze krielkip moeder heeft het weer geflikt. We hebben haar niet gemist, toch moet ze weer ergens een nest gehad hebben. Net terug van een beetje varen en zwemmen en natuurlijk even achter het scherm om te zien wat voor nieuws er is, komt ze voor mijn raam langs met NEGEN kuikens! En dat op 13 september, er is echt wat loos met de natuur.

Our mama bantam hen did it again! We hadn't missed her, but in the meantime she must have made a second nest somewhere. Recently returned from a boating and swimming trip on the river, the first thing I did was to get behind my screen to catch up wth the news and what did I see? The mother hen skidaddling past my window in the company of NINE newborn chicks! Given that the date is 13 September, what is up with Mother Nature I wonder?

Het probleem is dat we al te veel kippen hebben, we laten de natuur z'n gang maar gaan en hopen dat er over een week een reductie heeft plaatsgevonden. Zo niet dan moet in het voorjaar de buurman er weer aan te pas komen. Voor nu is het even leuk.

The problem is that we already have too many chickens, but this year we decided to let nature take its course and can only hope that a few of the chicks will have naturally 'disappeared' in a week or so. If not, come spring our neighbour will have to jump into the breach once again, but for the time being we'll let things be.

2cv / Afrika

Al een aantal jaren kom je op de meest vreemde plekken 'gerecyled' blik tegen, vaak in de vorm van auto'tjes. Deze besteleend kochten wij eind 90er jaren op een kerstmarkt in het Staatliche Museum in Berlijn. Ik meen dat we er toen DM 10.-- voor betaalden. Het hele auto'tje, ook de wielen, is gemaakt van drankblikjes. Ze zijn met tin in elkaar gesoldeerd, het is dus ijzer. Ze worden o.a. door Afrikaanse kinderen in kleine werkplaatsjes gemaakt, ik zag daar ooit filmopnamen van, prachtig om te zien hoe inventief ze te werk gaan.
Een aantal jaren terug - ik maakte toen nog beelden van staal - was ik in IJmuiden bij 'Neerlands trots', De Hoogovens. Wij kregen daar een filmpje te zien over het maken van drankblikjes, die worden in een paar fasen 'diepgetrokken'. Van een plat schijfje staal tot het bekende blikje, na het vullen komt de deksel erop. Ze waren toen al bezig met het ontwikkelen van blikjes uit aluminium, nu zijn veel blikjes die wij kopen (als ik het goed heb begrepen) inderdaad van aluminium gemaakt, maar de deksel niet. Om de doodeenvoudige reden dat aluminium niet met magneten op te pakken is en blik (staal) wel.
Aluminium is wel te solderen, maar niet met tin. Het proces is een stuk moeilijker. Te moeilijk denk ik voor de Afrikaanse auto bouwers. Daar gaat hun inkomen. Hoewel ze vindingrijk genoeg zijn om een andere oplossing te vinden, zoals vroeger: met lipjes.

Deze 2cv's zag SPINSISTER op de markt in Bedoin, het ziet er naar uit dat alleen het dakje nog van een drankblikje is gemaakt. De rest van de carrosserie lijkt uit een mal te komen, behalve het kleurtje zijn ze identiek voor mijn gevoel. Ik wil er wel één voor € 12.--, die blauwe Pepsi.

PETER GREENAWAY / ASPEREN

In Fort Asperen is nog tot 24 september het spektakel Flood Warning van Peter Greenaway te zien, horen en vooral te ervaren. Veel water gespetter (laarzen mee), licht- en geluidseffecten. Peter raadt ons Hollanders aan vooral veel arken te bouwen.

In Fort Asperen, the spectacular exhibition Flood Warning by Peter Greenaway can be seen and heard but most of all, experienced. With a lot of spattering water (boots are supplied) and impressive light and sound effects. Peter's advice to the Dutch: start building arks.

"De ijskap smelt, de zee stijgt, de Amerikaanse Inlichtingendienst heeft de zakenwereld gewaarschuwd niet in Nederlandse ondernemingen te investeren omdat het land, dat al ver onder de zeespiegel ligt, zal overstromen in de komende acht jaar", zo orakelt de Engelse regisseur Peter Greenaway. En stelt zichzelf de vraag of Nederland er niet goed aan zou doen om arken te bouwen?

"The ice cap is melting, sea levels are rising, the American Intelligence Service has warned the business world not to invest in companies in the Netherlands because the country, already far below sea level, will be inundated within the next eight years" warns the English film director Peter Greenaway. His question: shouldn't the Dutch be building arks?

Op deze warme dinsdag in september waren er vooral bezoekers met veel of juist weinig haar, maar grijs was het bijna altijd. Ik denk dat er in het weekeinde veel kinderen rondspetteren in de kelder (een laagje water net diep genoeg om natte voeten te krijgen, maar ook met roosters om droog over te komen alleen zie je dan niet alles).

On this sunny September afternoon the visitors, whether bald or bushy-haired, were almost all grey-haired. Probably at the weekend you'll find lots of children splashing around down in the cellars, though. They are filled with a layer of water just deep enough to get wet feet, but with grids for walking on if you want to keep dry; the only drawback being that then you can't get to see everything).

Het Fort ligt bij Asperen aan de Linge, tussen Leerdam en Gorinchem.

The fort is by Asperen along the Linge, between Leerdam and Gorinchem.

Deze bollen met water staan op de rondgang en worden van onderen af aangelicht, gestuurd door het geluid, een beetje spookachtig dus. In de ruimtes achter de ronde boogjes staan koffers vol met zaken die wij als mens of dier mee de ark in moeten nemen.

These bottles filled with water, in the circular hall space, are lit from below. The the light effects are prompted by sudden explosions of sound, creating a spooky atmosphere. In the spaces behind the archways are placed (mostly old, mouldy leather) suitcases filled with all kinds of things that we - people or animals - would need to take with us into the ark.

Bovenop het dak van het fort staat deze aanzet tot de ark, een prachtige bekroning van het project Flood Warning van deze 'alleskunner'.

On top of the roof of the fort stand the beginnings of the ark, the crowning glory of the project Flood Warning by this 'man of all trades'.

Huisvlijt: WIJNZUURKOOL/home-made SAUERKRAUT

Het maken van wijn en wijnzuurkool ligt dichter bij elkaar dan menigeen zal denken. Bij beiden is het fermenteren het proces waar het om gaat. Acht kilo witte kool met behulp van de mandoline in reepjes gesneden. De restanten en stronken met de keukenmachine klein gemaakt.

The making of wine and sauerkraut are more similar than one would suppose: with both, the fermenting process is crucial. Eight kilos of cabbage were cut into fine strips using the mandolin, with the food processor taking care of the stalks plus remaining odds and ends.

De 10 liter zuurkoolpot moet laag voor laag gevuld en aangedrukt worden. Tussen de lagen worden appelpartjes, grof zeezout, geneverbessen en karwijzaad toegevoegd.

The 10 litre stoneware sauerkraut pot is filled layer by layer and pushed down with the knuckles, then sprinkled with coarse sea salt. Apple slices, juniper berries and caraway seeds are added between each layer.

Om er wijnzuurkool van te maken gaat er een liter droge witte wijn bij.

For wine sauerkraut a litre of dry white wine is poured over, to cover by a few centimentres.

De pot mag maar voor vier/vijfde gevuld worden vanwege het fermentatie proces.
Ter afdekking komt er druivenblad bovenop verzwaard met sluitstenen.

For the fermentation process to work, the pot is not filled up to more than four fifths. The whole is closed with a layer of vine leaves, with special stoneware slabs placed on top for weight.

Als laatste gaat de deksel erop en vult Lindsey het waterslot.

Finally, the lid is put on and the pot sealed with water.

Nu zal het net als wijn gaan borrelen, het zout onttrekt het water aan de kool. Na tien dagen zal de kool ingeklonken zijn en onder vocht staan, dan moet de pot juist koel gezet worden in de kelder om te 'rijpen'. Over een aantal maanden gaan we er van genieten samen met een glas witte wijn.

Shortly after the pot began to bubble just like the wine, with the salt extracting fluid from the cabbage. The pot is left to stand in a warm temperature for ten to fourteen days, after which it is moved to the cool of the cellar to 'ripen'. In several months we shall begin to enjoy it, accompanied by a glass of dry white wine.

OPLOSSING GEVONDEN

Via de Blogger Help group de oplossing voor het foto probleem gevonden!
De cache van Firefox legen!

Een week lang stonden 10 kilo in stukken gesneden appels in een emmer met 4,5 liter water en wijngist te fermenteren. Vandaag geperst en 9 liter sap + suiker in de fermentatie fles met waterslot gedaan. Deze 'koek' is het restant. Als ik die los zou maken en opnieuw persen komt er misschien nog wat uit. Aangezien er nog een kilo of 30 aankomt doe ik dat maar niet.

EET SMAKELIJK.........

Onze kipjes lopen buiten. Onze kipjes zullen nooit een vlokje worden of een 'oogje' in de soep van onze grootgrutters. Onze kipjes mogen oud worden en gewoon doodgaan als het hun tijd is.

Lees en huiver.
Met dank aan Dorothé Linssen.

VIJG

De zeer aangenaam smakende vijg in L's hand gepost via SAFARI ! Via FIREFOX lukt het nog steeds niet. Toch een browser probleem?

BLOGGERPROBLEM

Onze enige overgebleven vijg was rijp, we hebben hem met z'n tweeën opgegeten. Hij was heerlijk sappig! Na de eerste hap hebben wij daar natuurlijk een foto van gemaakt, maar Blogger wil vandaag de foto's niet laten zien na het up-loaden! Ook niet in de nieuwe beta-versie. Ik denk dus dat er iets bij hun aan de hand is. Meestal zijn ze snel met het oplossen van problemen.

Ik blijk niet de enige te zijn, minstens 12 meldingen vandaag in de Blogger groep.

GOLDONI

Vorig jaar ben ik met mijn GOLDONI tuinbouwfrees de sloot in gedonderd. Ik dacht toen daar kan ik naar fluiten, zo'n snelle afkoeling voor een hete motor kan niet goed zijn. Toch kreeg ik hem weer vrij snel aan de praat, er was niets kapot. Dit voorjaar bleek de koppeling muurvast te zitten maar na een paar brute klappen met de hamer kwam hij toch weer los. Dat heb ik dit seizoen nog twee keer moeten doen.

Vandaag ben ik de boel gaan demonteren een karwei dat ik nog nooit gedaan had. Ik ben niet zo'n held met benzinemotoren. De motor zit met slechts 4 bouten vast maar die zaten dan ook muurvast! Verder hoefde alleen het gaskabeltje en de uitlaatsteun los gemaakt te worden. Ook het koppelingshuis zit met slechts 4 boutjes vast, achter de koppelingsschijf zit een behoorlijk sterke veer had ik op de tekening gezien. Bij het lossen van de deksel knalde dse hele voorkant de ruimte in. Gelukkig niets beschadigd. De koppelingsschijf bleek inderdaad behoorlijk aangekoekt met rotzooi en roest. Op de draaibank kon ik hem weer aardig opknappen. Als je de koppelingshandel intrekt drukt de vork op het lager en maakt daarmee de schijf los van de draaiende motor. Na alles schoongemaakt te hebben en weer gedemonteerd kon ik rond 3 uur weer aan het startkoord trekken......hij liep meteen en de koppeling gaat weer als vanouds.

Dat scheelt weer heel wat centjes.

Nazomeren

Paul Derrez gaat een lezing geven over Marion lees ik in deze info, over Marion of over haar werk? Het moet haar werk zijn, daar weet Paul veel van, de persoon Marion is zelfs voor mij een nog niet uitgelezen boek. Ik denk dat ik ga luisteren.

Mijn ingezonden briefje is geplaatst. Gelukkig hebben ze de taalfout eruit gehaald.


Ik zal er nog vele maken.

NEGENTIG/90

FAMILIEZAKEN.

Morgen wordt deze struise tante 90! Vandaag had ze haar partijtje voor kinderen, buren, vrienden en familie. Twee jaar geleden waren wij er ook. Zeker drie van de haar dierbaren zijn er niet meer, waaronder haar jeugdliefde en haar broer. Met twee nieuwe heupen gaat het lopen weer redelijk maar het gehoor gaat achteruit. Ze woont nog steeds alleen en is zelfstandig, daar neem ik mijn petje voor af. Ze wil nog één keer de zee zien en ruiken, misschien dat ik haar daarbij kan helpen.

StatCounter

In de beta versie van Blogger is het voor leken zoals ik makkelijk gemaakt om de vormgeving van het Blog te veranderen, links toe te voegen ect. Wat mij niet lukte was de StatCounter weer te installeren. Ik kreeg steeds foutmeldingen van Blogger waar ik niets van begrijp. De in te voeren code is een kwestie van 'copie and paste.' Dus terug naar het oude template en voila daar is hij weer, de StatCounter. Nog vreemder is het te constateren dat ondanks de mislukte installatie de teller toch werkte! Na meer dan een week nullen waren er vandaag ineens weer bezoekers! WERKt het dan misschien toch?

OKSELDIEVEN

Dit artikeltje las ik vanmorgen in het Brabants Dagblad, een verschrijving kan het niet zijn. Ik kon het niet nalaten een mailtje te sturen naar de redactie van 'Brieven van lezers'.

Puck van Kerkhoven is verbaasd dat zij geen rode joekels van tomaten aan haar plantjes krijgt.
Beste Puck dan moet je met jouw niet groene vingertjes van de bloemetjes afblijven! Zonder bloemetjes geen tomaten. Ze heeft ergens gelezen dat ze moet 'dieven', dat klopt ook, het gaat om de 'okseldiefjes', je zou ook kunnen spreken van zijtakjes die groeien in de oksel van het blad. Maar niet dieven wil niet zeggen geen tomaten. Overigens zijn er ook soorten die niet gediefd moeten worden. Wij hadden dit jaar tientallen kilo's grote rode- grote gele-, zwarte-, Tijger- en kleine gele tomaatjes. Daar maakten wij ketchup, soep en wijn van. Niet rijpe tomaten leg je in de vensterbank om na te rijpen. Rijpe tomaten mogen best in de koelkast of zelfs vriezer, maar in het laatste geval zijn ze alleen nog bruikbaar voor soep.