HERPLAATSING

Mijn beeld "Monument voor een verzonken stad" waarover ik op 2 mei 2012 een verontrustend stukje schreef omdat het van het Frederik Hendrikplantsoen moet verdwijnen, krijgt (als alles doorgaat) een nieuwe plek binnen het stadsdeel. Al vrij snel nadat ik door een buurtbewoner getipt was kreeg ik een uitnodiging voor een gesprek op het deelraadkantoor WEST. Voor mij een vreemd gevoel om voor het eerst in zeker twintig jaar weer met mijn tas vol papier de bureaucratie in te stappen! Ik ging er heen met de gedachte dat ik officieel te horen zou krijgen dat helaas, mijn beeld uit het plantsoen moest verdwijnen. Die boodschap kreeg ik ook, maar tot mijn grote vreugde ook het verzoek op zoek te gaan naar een eventuele andere locatie! De cultureel ambtenaar die de kar moet trekken wees meteen naar het Erasmuspark, niet ver van het deelraadkantoor. 

Ik kende het park vaagjes van er langsfietsen zo'n veertig jaar geleden, maar er doorheen gelopen was ik nog nooit.

Op dit kaartje ziet het er groen, maar leeg uit. Het tegendeel is waar, er staan zoveel struiken en bomen dat er voor een beeld met het formaat als mijn monument nauwelijks plaats is. Na een rondwandeling tegen de stroom joggers en andere sporters in kwam ik tot drie mogelijke locaties. A, B en C. Na  overleg met de parkbeheerder en andere belanghebbenden bleef de mooiste, locatie C over. Op die plek zal mijn werk volledig tot z'n recht komen. 

De bewoners rond het park zijn akkoord gegaan met plaatsing, zij vinden het een aanwinst, maar wezen op de vele zomerse barbecue's die er plaatsvinden en vreesden voor vervuiling en/of beschadiging. Ik denk dat mijn beeld er wel tegen kan, mits de gemeente er zo nu en dan de hogedrukspuit opzet. Ook op de huidige plek wordt het beeld op vele manieren in het dagelijks leven betrokken, gezien bovenstaande foto die ik ergens tegen kwam.

De grote vraag voor mij is natuurlijk of die constructie van Cortènstaal en beton, samen meer dan 10 ton verplaatst kan worden zonder in stukken uiteen te vallen, want met verplaatsing heb ik nooit rekening gehouden. Maar als de deelraad dat wil en het geld er voor (over) heeft, zal ik niet protesteren.

Het zal in ieder geval weer een mooi verhaal met fraaie plaatjes opleveren

Monument voor een verzonken stad, 1981

De stad is trots op - en koketteert met - haar kunstbezit. Maar wie is de stad? Zijn dat de bestuurders, de bevolking of een husseltje van die twee? Als kunst niet in de smaak valt of in de weg staat, blijkt de waarde van het werk nihil en de houdbaarheidsduur beperkt.

In 1979 kreeg ik van de Gemeente Amsterdam de opdracht tot het maken van een schetsontwerp voor een locatie in het het Frederik Hendrikplantsoen. De toenmalige adviescommissie in samenwerking met vele vertegenwoordigers vanuit de buurt (bewoners en school) kozen op basis van documentatie voor mijn werk. Zij konden kiezen uit 10 van de 31 ingezonden mappen. Eind 1980 kreeg ik de opdracht tot uitvoering van mijn ontwerp. De oplevering was 2 juni 1981, het budget fl.60.000,--

Om de juiste maat en plaats te kunnen bepalen, maakte ik van plaatmateriaal een model op ware grootte. Het aardige was dat een groep kinderen van de school niet alleen nieuwsgierig was tijdens ons 'geschuif', maar zich ook bij het beeld meteen 'thuis' voelden.

In 2000 verscheen er opeens een skatebaan binnen 10 meter van mijn 'Monument voor een verzonken stad', waardoor het zicht door en om het beeld totaal verdween.
Na een begonnen rechtszaak die in mediation uitmondde, beloofde de gemeente dat bij toekomstige wijzigingen van de nabije omgeving van het kunstwerk, de belangen van de kunstenaar meegewogen zouden worden.

Nu, slechts twaalf jaar verder, gaat het plantsoen weer op de schop en wordt mijn werk bedreigd. Het is niet de gemeente die mij informeerde, maar een betrokken bewoner. In één van de verslagen die ik onder ogen kreeg staat letterlijk: "Het kunstwerk dat voor de school staat, kan daar weg", pats, boem!
De man of vrouw die de opmerking maakte (geen idee wie het was) beledigt niet alleen mij als maker maar ook de mensen die voor mijn beeld kozen.
Het lijkt mij niet dat de gemeente zijn gedane belofte nakomt, volgens de overeenkomst van 5 juli 2001 kan de benadeelde partij bij de bevoegde Rechter te Amsterdam nakoming eisen.

Ik denk dat ik weer een drukke tijd tegemoet ga.

NOG MEER VERBAZING

Deze foto laat het begin van de opbouw zien met de houten mal die later in staal is uitgesneden.

Begin jaren negentig ging ik sculpturen maken die als tafel gebruikt konden worden in plaats van sculpturen in de vorm van een tafel maar die niet als zodanig gebruikt konden worden. Het was een vraag van vrienden die mij daartoe bracht en niet de trend van dat moment. Mijn allereerste schetsontwerp, dat ik maakte voor een park in Slotermeer, liet al een tafel zien waar wat mee aan de hand was. De tafel als basisvorm zou je de rode draad door mijn werk kunnen noemen. "Gebroken Vis' en "Vis op tafel" zijn daar latere voorbeelden van.

Gebroken vis 1989

Vis op tafel 1989

Deze 'salontafel' (ik noem hem zo omdat het jonge stel dat het tafeltje kocht die term bezigde) zal ik rond 1990 gemaakt hebben. Het was een eigenwijs ding, gemaakt van meerdere soorten hout en staal en onorthodox 'afgewerkt' met vele lagen bladgoud, lak en glitter. Het stalen deel is door een leerling van de bedrijfsschool van de toen nog Verolme werf in Heusden met een snijbrander uitgesneden. Ik heb het later passend gemaakt en 'gezwart'.
Eigenlijk behoort deze tafel ook tot het groepje werken die ik noemde onder het kopje 'de omkeer filosofie': het tafelblad is immers niet volledig bruikbaar. Het is een bruikbare sculptuur. De vertande houten ceintuur houdt de onderdelen visueel bijeen; constructief was hij niet nodig.
Ik denk dat ik dit tafeltje bij Verzameld Werk in Gent heb laten zien, maar zeker ben ik daar niet van. In ieder geval verkocht ik het vanuit het atelier aan zeer enthousiaste mensen en dat is altijd het leukste.

foto's Rene van Haeften